Yapay Zeka - Turing Testi

 Turing Testi

   Yapay zeka çalışmalarında daha doğrusu bilgisayar bilimleri alanında temel bir soru vardır: Bilgisayarlar düşünebilir mi ? Zekanın tanımını tam olarak yapamadığımız için zeki makineler kavramına da bir açıklık getiremiyoruz. Birkaç nesil önce hesap makineleri büyüleyici derecede zeki olarak tanımlanabilirdi. Peki günümüzde.... hiç sanmıyorum.    

  

   

   Bu açıdan baktığımızda yapay zeka şimdiki zamanda bilgisayarlar için zor bizim için çözülebilen problemlerin bilgisayarda gerçekleştirilebilmesi için gerekli yaklaşımların incelenmesi üzerine bir çalışmadır. Şimdiki zaman dedim çünkü bilgilerimiz zamanla değişime uğrayabilir. 

   Turing Testini kısaca tanımlama gerekirse,

C kişisi soru sorar, duvarın diğer yanındaki A bilgisayarının ve B kişisinin her ikisi de kendisinin insan olduğunu kanıtlamaya çalışır. C kişisi insanı makineden ayırabilirse insan oyunu geçmiş olur eğer ayıramazsa bilgisayar kazanır. 

Fakat bu teste pek çok açık nokta vardır. Mesela,

1. C kişisi hangi ölçütlere  göre karar vercek ?
2. Eğer test önceden kabul edilmiş ölçütlere göre ele alınırsa bilgisayar istatistiki verilere göre programlanabilir.
3. Diğer açık nokta ise  B kişisinin (insan) kimliğidir. Çocuk mu ki öyleyse cevapları çok kısa ve basit, yetişkin mi ki öyleyse cevapları daha dolu ve karmaşık olur.

   Dolayısıyla bu test kısmen de olsa istatiski verilere göre kodlanan bir bilgisayarla geçilebilir. Buna rağmen hala yazılımların düşünceli ve bilinçli olarak sorunlara yaklaştığını söylemek mümkün değildir. Yalnızca deneyimlenmiş durumların taklitlerini yapmaktadırlar.

   Kısaca Turing Testi'ne göre verilen cevapların bilgisayara veya insana ait olduğu dosdoğru ayırt edilemiyorsa bilgisayarın zeki olduğu söylenebilir. Ama şunu eklemeliyiz ki amaç faydalı sonuçlar elde etmekten ziyade zekanın modellenmesinin mümkünlüğünü anlamaktır.

•   Çin Odası Testi

   Kapalı bir odada Çince bilmeyen birisi, Çince tabelalar ve bir Çince kural kitabı vardır. Kural kitabında Çince biçimsel olarak eksiksiz açıklanmaktadır. Sonra kapının altından soru biçiminde Çince tabelalar itilmektedir. Bunlara yanıt olarak hangi tabelanın dışarıya verilmesi gerektiğini varolan simgeleri karıştırarak bulabilirsiniz. Dışarıda bulunan bir gözlemci açısından sanki Çince anlayan bir insan gibisiniz. Çince anlamanız en uygun kurallar bile Çince anlamanızı sağlamıyorsa, bir bilgisayarın anlaması hiç mümkün değildir. Bilgisayarda da Çince'yi açıklayan bir program vardır fakat bir dili anlamak yalnız biçimsel simgeleri anlamak demek değildir. 

   Not olarak şunu eklemek istiyorum: Yapay zeka çalışmalarının amacı medyada gösterildiği gibi insan benzeri robotla üretmek değildir ki bu işin kolay olan kısmıdır. Önemli  olan yapay dizgelere (sistemlere) zeki olarak adlandırdığımız davranışları yaptırabilmektir.